مارتین بوبر، هویت انسان را در ارتباط با دیگری معنا می‌کند

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، دکتر رسول رسولی پور، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در این جلسه که به بررسی دیدگاه‌های مارتین بوبر در کتاب Between Man &Man اختصاص داشت، مقدماتی درباره شخصیت بوبر و اندیشه او درباره چیستی انسان بیان کرد.

این جلسه با پرسش و پاسخ مخاطبان در میانه سخنان دکتر رسولی پور همراه بود که به گفته او این خود تمرینی است برای برقراری ارتباط من و تویی که این جلسه را از باقی جلسه ها و کلاس‌ها متمایز می‌کند.

بخشی از نکات مهمی که در این جلسه مطرح شد به شرح زیر است:

* برای قرن‌ها هویت انسان را به نفس و روح او می‌دانستند نه جسمش و پرچمدار این اصالت نفس نیز دکارت بود. اما امروز 3 دیدگاه دراین باره مطرح است:
1. عینیت یا هویت جسمانی: دیدگاهی که انسان را حیوان تکامل یافته می‌داند. (داروینیسم نوین)
2. عینیت یا هویت روحانی: دیدگاهی که انسان را نفس او می‌داند و نفس را مجموعه‌ای از احساسات و عواطف. (دیدگاه هیوم)
3. عینیت یا هویت جسمانی-روحانی: دیدگاهی که انسان را مجموعه‌ای از اینها می‌داند.

* تئوری‌های هویت:
تئوری فردگرایانه، Individualistic؛ تئوری جمع‌گرایانه، Collective و تئوری ارتباطی، Relational. بوبر دو دیدگاه اول را نفی کرده و می‌گوید «من» نه در فردیت و نه در جامعه تعریف نمی‌شود بلکه در ارتباط با دیگری تعریف می‌شود. به قول او، «منی» قبل از ارتباط با «تو» وجود ندارد و «تویی» قبل از ارتباط با «من».

* ویژگی‌های ارتباط «من» و «تویی»:
1. گشودگی Directness
آیینه و شفاف بودن در ارتباط با دیگری و محیط اطراف (خود را در برابر هستی باز کردن نه در برابر موهومات و ساخته‌های ذهنی)
2. صراحت Directness
خود بودن و مبهم صحبت نکردن
3. دوسویه بودن Mutuality
با دیگری بودن (هر کسی احساس کند فقط خودش است، هیچ است، در ارتباط با دیگری «من» تعریف می‌شود.)
4. حضور Presence
در لحظه بودن («من» با گذشته‌اش پیش «تو» نیست، با آنچه قرار است در آینده بشود هم پیش «تو» نیست. «من» الان و در لحظه اکنون پیش «تو» هست.)

* همه ادیان هم بر این «آن» تاکید کرده‌اند. «آن» حقیقی است و آنچه در گذشته و آینده است موهوم است. در آیات قرآن هم داریم که انسان مومن خوف و حزن ندارد، یعنی در گذشته و آینده نیست بلکه در حال سیر می‌کند.